|
پتانسيل گردشگري گوگان
1-مخزن تغذيه مصنوعي فيروز سالار: درياچه مصنوعي فيروزسالار كه به منظور تغذيه مصنوعي سفره های آب
زيرزميني تيمورلو با ظرفيت 3 میليون متر مكعب احداث گرديده است ظاهراً و عملاً بغير از چند سال اول بلااستفاده بوده
و با وجود وارد شدن حدود 1 ميليون متر مكعب آب رودخانه فصلي گنبرچاي به آن در مواقع پر آبي (طغياني )
همچنان با بي برنامه گي در موردش با تبخير سالانه نزديك به 2 متر از سطح آن مواجه است. درعصر روزهاي بهار
و تابستان تعداد زيادي از همشهريان در اطراف آن براي گذراندن اوقات فراغت خود و استفاده از طبيعت زيباي آن با
باغهاي اطرافش به سراغ اين درياچه دست ساز بشر مي‌روند تا ثابت كنند اين استخر لياقت و ارزش برنامه‌ريزي را دارد.
2- ائل میدانی (شاه میدانی): يكي ديگر از درياچه‌هاي منطقه گوگان درياچة نيمه مصنوعي ( گودالي طبيعي
با پمپاژ كردن آب از رودخانه گنبرچاي) ائل ميداني است كه در جنوب‌شرقي شهر گوگان در فاصله اي 1 كيلومتري
قرار داشته و با حضور گسترده مردم در ايام تعطيل بهار و تابستان بخصوص صبح‌هاي جمعه با برنامه‌هاي خودجوش
مردمي به صورت يك تفرجگاه طبيعي درآمده است.
در بررسي از سطح زمين حداقل دو فرورفتگي طويل و مجزا مشاهده مي‌گردد كه توسط يك برجستگي نسبتاً ملايم از
همديگر جدا و تركيب اين دولين‌ها يك اوولاي (ouvala ) بسيار مشخصي را به وجود آورده است. سطح
اين حفره‌ها را رس قرمز رنگي با ضخامت كم پوشانده كه قبلاً كشت ديم بر روي آن توسط اهالي محلي انجام مي‌گرفت.
اين اوولاي وسيع حدود 210 هكتار بوده که اهالي بنام ايل ميداني (شاه ميداني) مي‌گويند.
3- چشمه معدني شورسو: یکی دیگر از جاذبه های دیدنی منطقه گوگان که تقریبا در جنوب شرقی آن واقع گردیده
چشمه معدنی شور سو می باشد. این چشمه می تواند به عنوان جاذبه گردشگری در منطقه معرفی گردد.
اين چشمه در روي فلات آهكي در جنوب شرقي گوگان و جنوب منطقة زيباي ائل ميداني حدوداً 5/1 كيلومتري شهر گوگان
واقع گرديده و داراي چشم انداز زيبائي ميباشد. آب اين چشمه از بيش از 20 منفذ كوچك و بزرگ به همراه حبابهايي از
گاز كربنيك تراوش نموده و پس از جاري شدن از روي مجراهايي به حوضچة تقريباً بزرگي وارد مي‌گردد.
اين چشمه از بقاياي چشمه هاي دوره‌هاي مختلف زمين شناسي بوده و هم اكنون باعث بوجود آمدن تراورتن در منطقه مي باشد
و علاوه بر آن داراي خواص درماني زيادي به خاطر وجود املاح مختلف بخصوص كلرور، آهن، منيزيم و سولفاتها مي باشد
اين چشمه به علت وجود گاز كربنيك حالت جوشاني داشته و جزء چشمه هاي معدني پيرامون سهند مي باشد و از نشانه‌هاي
وجود آتشفشانهاي خاموش است. دماي آن معمولاً حدود 20 درجه سانتيگراد است. با توجه به نقشه زمين شناسي منطقه،
در اين ناحيه هيچ اثر تكتونيكي و گسلي وجود ندارد. ولي شكستگيها و جابه‌جايي هاي بدون اختلاف ارتفاع در آن ديده مي‌شود.
اشكال حاصله، نشانة فعاليت ضعيف نيروهاي تكتونيكي است كه سبب باز شدن درزها و پديد آمدن شكافها شده است.
در مجاورت چشمة شورسو امتداد خط شكاف مخروط بزرگ آهكي مشاهده مي‌شود طول اين شكاف حدوداً 1 كيلومتر و عمق
متوسط 3 متر و عرضي معادل 100 سانتيمتر و ارتفاع بلندترين نقطة آن 1401 متر ميباشد. از داخل اين شكاف صدايي شبيه
صداي چراغ گاز شنيده مي‌شود. اين صدا ناشي از گاز كربنيكي است كه با فشار زياد از سوراخ و منفذي كه به آبهاي زيرزميني
منتهي مي‌شود. خارج مي‌گردد. و اين همان عاملي است كه حالت جوشان و غليان را به چشمة شورسو مي‌دهد.
در اطراف چشمه معدني شورسو، حوضچه‌هائي وجود دارد كه به مقدار خيلي زياد حاوي بي كربنات كلسيم است ، پس از اينكه از
چشمه و مجراي خروجي خود كمي فاصله مي‌گيرد تجزيه شده و رسوبات كربنات‌كلسيم از خود باقي مي‌گذارد، هر سالي كه از
فعاليت چشمه مي‌گذرد، يك لايةآهكي برسطح زمين، كه دور چشمه‌ها را احاطه كرده، افزوده مي‌شود.
4- معادن غني سنگهاي مرمر و تراورتن (ليموي ،گردوئي وقرمز ) در اطراف شهر علاوه بر استخراج آن، مناظر زيبايي
را نيز بوجود آورده اند كه خود حاصل چشمه هاي معدني چون شورسو و تاپ تاپان در روي فلات آهكي مي باشد .
5- مقبره زينب خاتون:
مادر اسامة بن فرقد سردار رشيد اسلام و به روايتي همسر پيامبر اكرم مي باشد كه در كوهپايه هاي روستاي دستجرد قرار دارد.
اين مقبره در ايامي خاص چون اربعين سالار شهيدان پذيراي سيل عظيمي از مشتاقان اهل بيت عصمت و طهارت مي باشد.
6- مقبره صديقه خاتون خواهر زينب خاتون در روي تپه اي مشهور به شوشلي در قسمت جنوبغربي گوگان.
7- زيارتگاه پيرمحمود:
اين زيارتگاه در نزديكي روستاي تيمورلو واقع گرديده و به دليل عدم توجه مسئولين به آن در حال تخريب مي باشد.
8- مسجد جامع گوگان: كه قديمي ترين ساختمان بجا مانده از دوره وليعهدي عباس ميرزا كه معماري آن منحصر به فرد مي باشد.
اگرچه نمونه هایی از ويژگيهاي معماري آرارتويي را در مسجد ابیانه ،مسجد گزاوشت و مسجد میدان در بناب یافت می شود اما مسجد
میدان نماز گوگان (مسجد جامع) به جهت دارا بودن ویژگیهای خاص معماری آرارتویی نبايد از قلم افتاده باشد که اين احتمالا بدان
خاطراست که استادان مربوطه از وجود چنین مسجدی مطلع نبوده اند. سقف بخش قدیمی مسجد کلا از چوب ساخته شده و چون قالی
منقوش به نگاره های انتزاعی از طبیعت است و به جهت بزرگ بودن دهانه آن ،ستونهای چوبی در میان تالار زده شده است و از انجاییکه
گوگان به لحاظ شرایط خاص . . . جغرافیایی برای رشد و نمو درخت صنوبر مناسب بوده است لذا الوارهای مورد نیاز برای
تیرریزی سقف و ستون از این نوع درخت تامین می شده است . اینجا گوشه ایی از تاریخ معماری است. (برگرفته از مطالب آقای سعید رفیع پور)
9- زيارتگاه مسجد حضرت ابوالفضل : اين مسجد يكي ازمساجد مهم شهر بحساب آمده و از نقاط مختلف استان براي زيارت
آن و دادن نذري ، بخصوص در ماههاي محرم و صفر به اين مسجد مي آيند .
10- وجود شيرهاي سنگي بازمانده از دوره مادها :
تعدادي از اين شيرها در برخي از نقاط سطح شهر چون شهرداري، آتش نشاني و . . . باقي مانده ولي بيشتر آنها را
سودجويان غارت كرده و از بين برده اند.
11 - غارهاي منطقه Cave:
در فلات هاي آهكي يا ساختماني گوگان در بعضي نقاط به خصوص در فلات آهكي دستجرد – قاضي‌جهان چندين نمونه غار
كوچك مشاهده‌شده‌است كه مربوط به دورانهاي گذشته زمين شناسي و زماني كه عمل انحلال در منطقه صورت مي‌گرفته است
بوده و غار جديدي كه در حال تشكيل شدن در منطقه باشد مشاهده نمي‌گردد. ازمعروفترين غارها مي‌توان به سه دهنه غار
درمسير روستاي‌غله زار به گوگان در دامنة رو به شمال فلات ساختماني مشاهده كرد و غار يدّي كُهِل (هفت غار ) در دامنة
مشرف به شهر گوگان كه معروف‌ترين غار موجود در منطقه نيز ميباشد در كنار شكستگيهاي متعدد دامنة فلات مشاهده مي‌گردد.
12- وجود اراضي و باغات در اطراف رودخانه گنبرچاي اين منطقه را به صورت يك منطقه نيمه جنگلي به حساب آورده و در
بهار و تابستان پذيراي گردشگران مختلفي از اقصي نقاط استان به اين منطقه ميباشد
13- وجود آثار باستاني چون كوحنه ديمان (آسياب خرابه) دليحلي داش (سنگ سوراخ) وآثار با قيمانده از قناتهاي قديمي
مي تواند مناطق خوبي براي گردشگري و افراد علاقمند به طبيعت باشد .
14- پلاياي گوگان كه در انتهايي ترين قسمت جلگه قرار گرفته وداراي اشكال كم نظيري از نمك و همچنين كوير در آن قابل
مشاهده است (تا نزديكي درياچه اروميه).
واحد پلايا در غربي‌ترين قسمت بخش گوگان واقع گرديده است، سطحي كاملاً همواره و مسطح با شيبي كمتر از 1% و مساحت
حدود 17 كيلومتر مربع كه از حوالي روستاهاي تيمورلو ، خاصلو، قشلاق و دستجرد شروع شده و به سمت غرب امتداد مي‌يابد.
پلاياي مورد مطالعه جزء پلاياهاي تراكمي – فرسايشي به حساب مي‌آيد و متشكل از رسوبات تخريبي ريز دانه بوده و بيشتر از
ذرات رس و لاي ميباشد. به مرور زمان با مواد غير تخريبي شامل نهشته‌هاي نمكي مخلوط شده‌اند كه اين نهشته‌ها عمدتاً متأثر
از آب شور درياچه و آبهاي شور زيرزميني مي‌باشند. سطوح پلايا با در نظر گرفتن بخشهاي مختلف آن و فصول مختلف سال
و دوره‌هاي رطوبتي و خشك سالهاي متمادي داراي سطوح نرم، مرطوب ، خشك ، صاف پفي و نمكي مي باشد.
شكل گيري واحد پلاياي حوضه و شور شدن زمينها بر اثر فرآيندهايي است كه عمده ترين آنها پوشيده شدن قسمتي از زمين بوسيلة
آب شور درياچه در مواقع بالا آمدن سطح آب بوده كه ميزان نمكهاي محلول در آب آن حدود 217 تا 220 گرم در ليتر ميباشد.
دومين فرآيند تشكيل و گسترش پلاياي منطقه حضور آبهاي شور زيرزميني و خاصيت موئينه ميباشد. در زمينهاي حاشيه شرقي
درياچه اروميه هر قدر از شرق به غرب پيش مي رويم از ميزان نزولات جوي سالانه كاسته و بر ميزان تبخير افزوده مي شود،
مسلماً از ميزان حركت ثقلي كاسته و بر قدرت كشش كاپيلاري افزوده مي شود دراين صورت امكان شستشو و دفع سالانة نمك به
حداقل رسيده تا متوقف مي‌شود، در نتيجه در اراضي نمكي و شور منطقه به جاي اينكه حركت رطوبت آب در جهت نيروي جاذبه
باشد عكس آن عمل نموده و املاح محلول در هر شرايطي در جهت متمركز شدن در سطح يا در قشر سطحي زمين عمل مي‌كنند،
حضور سفرة آب زيرزميني شود و همچنين دخالت انسان با پمپاژ و استفاده نامناسب و بيش از حد ازسفره‌هاي آبي و آبياري زميني
با آب شور،به توسعه بيشتر زمينهاي نمكي كمك مي‌كند.
فرايند ديگري كه در مورد نمكي شدن زمينها مطرح مي گردد پراكنده شدن قطرات بسيار ريز آب حامل عناصر نمكي به وسيله باد
مي باشد. وجود باد شديد و با فركانس زياد سبب تسهيل حركت قطرات آب از سطح درياچه به‌خشكي شده وخشكي هوا نيز عامل
مساعد براي تراكمهاي غير عادي نمك مي‌گردد.
پلاياي گوگان شايد ناشناخته ترين بخش حتي در ميان خود اهالي باشد. وجود اشكال تراكمي و فرسايشي نمك در اين قسمت از
منطقه مثل اشكال گل كلمي، كوير پفكي – پوشش گياهي متراكم، اشكال چند ضلعي نمك و ماد كرك (سله بندي) از مناطر
بسيار جذاب و ديدني منطقه براي دانشجويان و محققين رشته‌هاي مرتبط و جذب توريسم علمي ، ژئومورفوتوريسم و ... ميباشد.
15- وجود تخته سنگهاي بزرگ با نقوش و خط نوشته‌هايي در روي آنها :
اين سنگها در بسياري از مناطق گوگان قابل مشاهده مي باشد منجمله در جلو مسجد جامع، بلوار ورودي شهر، محلة چشمه باشي
و. . . كه داراي نقوش شمشير ، خورشيد و برخي حيوانات و همچنين خطوط مختلفي از آيات قرآن كريم و ساير موارد
در روي آنها مشاهده مي گردد.
16- وجود قناتهاي قديمي:
در نقاط مختلف منطقه اين قناتها آب كشاورزي منطقه را تامين نموده و در حال حاضر فعال مي باشند و در برخي ديگر آثار آنها
بجا مانده است ولي خود اين آثار نيز مي تواند بيانگر تلاش و كوشش مردان بزرگي باشد كه براي دستيابي به آب متحمل چه
زحماتي شده اند. از مهمترين اين قناتها مي توان به: پيرلر، بيوك سو، اكبرآباد، محمدآباد و . . . اشاره نمود.
17- حمام قدیمی گوگان:
که قدمت آن مربوط به دوره قاجار است در فهرست آثار ملی ثبت شده است .
این حمام قدیمی در شهر گوگان و در چهارراه مرکزی ، نبش کوچه امین قرار دارد . و به شماره 22752 در فهرست
آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .
این حمام از تاریخ ثبت ، ضمن رعایت حقوق مالکانه ، تحت نظارت ، مراقبت و حمایت سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی
و گردشگری آذربایجان شرقی بوده و هرگونه اقدام و عملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت اثر شود ، ممنوع بوده و
مرمت و بازسازی اثر صرفا با تایید و نظارت این سازمان ممکن می باشد .
|